به نقل از «ایرنا»

افول غرب و ظهور «نگاه به شرق»؛ روایت نخبگان پاکستان از اهمیت توافق تهران-ریاض

تاریخ انتشار: ۲۳ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۳۲۸۱۰۰

به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا، جدا از بیانیه رسمی وزارت امور خارجه پاکستان در استقبال از توافق ایران و عربستان برای از سرگیری روابط نخست وزیر و وزیر امور خارجه این کشور همسایه نیز این رویداد را خوشایند و پیامدهای مثبت آن را به سود جهان و منطقه از جمله پاکستان عنوان کردند.

بلاول بوتو زرداری، وزیر امور خارجه پاکستان نیز با ستایش از درایت و نقش مدیریتی ایران و عربستان برای عادی سازی روابط گفت که در جهان‌ امروز که انتظار خبر خوشی را نداریم، از سرگیری روابط دو کشور دوست و برادر ما بسیار خبر فوق‌العاده‌ای است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

شبکه‌های خبری پاکستان و مطبوعات چاپی و الکترونیکی این کشور نیز با ارائه بازتاب گسترده از توافق ایران و عربستان، آن را پیروزی دیپلماسی منطقه‌ای و بیانگر اطمینان بازیگران مهم منطقه به نقش چین برای تعامل به جای تقابل تعبیر کردند.

در این میان سیاسیون و نخبگان دیپلماسی کشور همسایه شرقی نیز معتقد که تفاهم تهران-ریاض بیانگر اهمیت نقش کشورهای منطقه برای حل مسائل خود در درون منطقه‌ و بدون مداخله قدرت‌های خارجی است.

به عقیده ناظران سیاسی در پاکستان، آمریکا و عربستان همواره در بحث روابط اسلام‌آباد و تهران ملاحظه داشته و پاکستانی‌ها تحت فشار شرکای آمریکایی و سعودی قرار داشتند و در وضعیت فعلی توافق ایران و عربستان به مثابه یک نفس راحت برای دولت‌مردان پاکستانی است که می‌تواند منجر به پیشرفت در همکاری‌های دوجانبه تهران با اسلام‌آباد به ویژه در حوزه‌های اقتصادی و منطقه‌ای شود.

«کامران خان» مجری مشهور برنامه تحلیلی شبکه خبری «دنیا» پاکستان با تمجید از نقش پیشروی پکن در گردهم آوردن تهران و ریاض و نوید دوران تازه در منطقه گفت: آمریکا در این میان به کلی منزوی شده و به نظر می‌رسد واشنگتن درحال از دست دادن منافع خود است.

وی اظهار داشت: اثرات عادی سازی روابط دو قدرت خاورمیانه ایران و عربستان برای پاکستان بسیار خوشایند است و این منجر به روان سازی تعاملات منطقه‌ای و ارتباطات اقتصادی می‌شود.

«طاهر محمود» دستیار ویژه نخست وزیر پاکستان در امور خاورمیانه با اشاره به تاثیرات مثبت آشتی تهران و ریاض بر جهان اسلام و حل بحران‌های پیش روی ملل مسلمان، گفت: امروز ملت‌های منطقه از توافق ایران و عربستان خرسندند زیرا ما در گذشته شاهد تلاش دشمنان مشترک برای تخریب روابط میان کشورهای برادر و اسلامی بوده‌ایم.

وی ابراز امیدواری کرد که این گام سازنده موجب تقویت بیشتر روابط برادرانه ایران و عربستان سعودی و ایجاد صلح و ثبات در یمن‌ و سوریه شود.

«ملیحه لودی» سفیر پیشین پاکستان در آمریکا و سازمان ملل معتقد است که منطقه‌ شاهد یک سیاست جدید مبنی بر حل واقعی منازعات به وسیله دیپلماسی و به دور از رویکرد تقابلی است.

وی اظهار داشت: مسیر تازه ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط می تواند روزنه‌های دیگری را برای حل و فصل بحران‌های منطقه‌ای مانند یمن و تعامل ایران، غرب و اعراب منطقه رقم بزند.

این کارشناس پاکستانی تاکید کرد که ما به عنوان همسایه ایران بهترین نفع را از این توافق تاریخی می‌بریم چرا که پاکستان همواره دغدغه توازن در روابط خود با ایران و عربستان را داشت.

«راجا علی اعجاز» سفیر سابق پاکستان در عربستان طی گفت‌وگویی اظهار داشت که حل تنازع تهران و ریاض به تقویت همکاری‌های منطقه‌ای کمک می‌کند. فضای تعامل و دیپلماسی همواره مورد نیاز بحران‌های منطقه‌ای است البته باید اثرات آتی را نیز در ذهن داشت و گام‌های بیشتری برای بهبود اعتماد متقابل برداشت.

«عادل انجم» تحلیلگر امور راهبردی در اسلام‌آباد معتقد است که باید رویکرد آمریکا را در نظر گرفت که چگونه به این تحول نگاه می‌کند زیرا چینی‌ها گوی سبقت را بردند و توانستند به توافق میان ایران و عربستان کمک کنند.

وی با اشاره به وضعیت توافق هسته‌ای ایران و بن بست در رایزنی‌های غرب با تهران درباره موضوعات هسته‌ای و منطقه‌ای، افزود: ممکن است آمریکایی‌ها از تاکتیک فشار استفاده کرده و یا طرف سعودی را تحت فشار قرار دهند یا اینکه ریاض منتظر موضع غرب و آمریکا است.

روزنامه انگلیسی زبان «داون» پاکستان در سرمقاله خود با عنوان "پیشرفت در پکن" نوشت: دیپلماسی چین برای نزدیک کردن دو کشور تاثیرگذار خاورمیانه همگان را در حیرت فرود برد با این حال اگر همه چیز در مسیر درست پیش برود ایران و عربستان می توانند روابط جدید را تجربه کنند.

این روزنامه افزود: آمریکا البته این توافق را زنگ خطری برای خود می‌داند کشوری که از هیچ تلاشی برای منزوی نگه داشتن ایران فروگذار نکرد با این حال چین نقش یک صلح جو را ایفا کرد.

روزنامه داون هشدار داد که ایران و عربستان مسیر حساسی را برای حل منازعات طی کنند اما عناصر خرابکار قطعا به این تلاش‌ها لطمه خواهند زد مانند صهیونیست‌ها که توافق فعلی را شکست سیاست خارجی خود می‌دانند لذا تهران و ریاض باید نسبت به دشمنان صلح و طرح‌های خرابکارانه هوشیار باشند.

«متین حیدر» روزنامه‌نگار حوزه دفاعی و مدیر دفتر شبکه خبری GTV در اسلام‌آباد با تاکید بر اهمیت نقش چین در پیشبرد صلح در منطقه، اظهار داشت: پکن شریک قابل اتکا تهران و اسلام‌آباد است و قطعا حضور چینی‌ها در روند آشتی ایران و عربستان تضمین قوی برای پایداری این توافق خواهد بود.

وی افزود: پاکستان در گذشته برای تنش‌زدایی بین ایران و عربستان تلاش کرد و با این هدف رهبران سیاسی و نظامی ما به هر دو کشور سفر کردند در عین حال دیپلماسی پکن ثابت کرد که قدرت آسیا و نگاه به شرق مورد تاکید و حمایت کشورهای منطقه است و در این میان دیپلماسی غرب از جمله آمریکا هیچ‌ جایگاهی برای برون رفت از بحران‌های منطقه‌ای ندارد.

به گزارش ایرنا، به‌دنبال سفر بهمن‌ ماه آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی به پکن، علی شمخانی از روز دوشنبه ۱۵ اسفند با هدف پیگیری توافق‌های سفر رئیس جمهور، مذاکرات فشرده‌ای را به‌ منظور حل‌وفصل نهایی موضوعات بین تهران - ریاض با همتای سعودی خود در چین آغاز کرد.

در پایان این مذاکرات، روز ۱۹ اسفند ۱۴۰۱، بیانیه سه‌جانبه‌ای در پکن با امضای «علی شمخانی» نماینده رهبر معظم انقلاب و دبیر شورای عالی امنیت ملی، «مساعد بن‌محمد العیبان» وزیر مشاور و عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و «وانگ ئی» عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست و رئیس دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب و عضو شورای دولتی جمهوری خلق چین صادر و توافق تهران - ریاض برای از سرگیری روابط دوجانبه و بازگشایی مجدد سفارتخانه‌های دو کشور بعد از ۷ سال قطع رابطه اعلام شد.

جهان آسیای میانه ۰ نفر منیره زینلی برچسب‌ها پاکستان عربستان سعودی چین ایران وزارت امور خارجه پاکستان

منبع: ایرنا

کلیدواژه: پاکستان عربستان سعودی چین ایران وزارت امور خارجه پاکستان سید ابراهیم رئیسی پاکستان عربستان سعودی چین ایران وزارت امور خارجه پاکستان توافق ایران و عربستان ایران و عربستان منطقه ای تهران و ریاض امور خارجه اسلام آباد دو کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۳۲۸۱۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

معامله ریاض – واشنگتن به مویی بند است

سایت خبری – تحلیلی المانیتور در تازه‌ترین گزارش درباره معامله بزرگ جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده بین عربستان سعودی و اسرائیل نوشت: پس از جلوگیری از درگیری منطقه‌ای با جمهوری اسلامی ایران، دولت بایدن اکنون خود را وابسته به توافق آتش بس بین حماس و اسرائیل برای نجات استراتژی خود در خاورمیانه می‌بیند.

به گزارش جماران، اجزای لازم برای یک پیمان دفاعی تاریخی ایالات متحده با عربستان سعودی تقریبا فراهم شده است؛ توافقی که به عادی سازی روابط ریاض با دولت یهود کمک می‌کند و بنابراین، امکان جریان متقابل سرمایه و همکاری نظامی را فراهم می‌کند که می‌تواند ایران را بیشتر منزوی کند.

فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی روز دوشنبه در نشست مجمع جهانی اقتصاد در ریاض گفت: «در مورد توافقات دوجانبه بین پادشاهی سعودی و ایالات متحده، ما بسیار بسیار به پایان نزدیک هستیم و بیشتر کار‌ها قبلا انجام شده است.» آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز آن را تکرار کرد.

جزییات پیمان مورد نظر آمریکا و عربستان سعودی علنی نشده است. آنچه که از طریق منابع دیپلماتیک به رسانه‌ها درز داده شده نشان می‌دهد که این توافق چیزی شبیه ماده ۵ معاهده ۱۹۶۰ ایالات متحده با ژاپن که ایالات متحده را متعهد می‌کند در صورت حمله به ژاپن از این کشور دفاع کند را در دل خود ندارد. اما احتمالاً فراتر از متن توافق‌های موجود میان واشنگتن و کشور‌های عربی خلیج فارس است که برخی از آن‌ها متحد اصلی غیرناتو واشنگتن محسوب می‌شوند است. در توافق‌های فعلی صرفا بندی درباره ضرورت مشورت در مورد گام‌های دفاعی به چشم می‌خورد.

با این حال، سنگ بنای مورد نیاز برای دستیابی به موافقت کنگره برای توافق پیشنهادی، عادی سازی عربستان با اسرائیل است که همچنان مبهم باقی مانده است. یکی از خواسته‌های کلیدی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، تعهد رهبران اسرائیل به برداشتن گام‌های برگشت ناپذیر به سوی تشکیل کشور فلسطین – است که هنوز برآورده نشده است. مقامات آمریکایی می‌گویند رسیدن به این هدف، مستلزم پایان جنگ در غزه است.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، که با فشار داخلی شدید مواجه است، بیش از آنکه به فلسطینی‌ها امتیاز بزرگی بدهد، به دنبال پایان دادن به حیات حماس است. نتانیاهو این هفته وعده خود را برای اعزام ارتش اسرائیل به رفح "با یا بدون" توافق آتش بس تکرار کرد.

دولت بایدن همه راه‌ها را برای جلوگیری از آن انجام می‌دهد، در حالی که فشار بر حماس برای پذیرش فوری آخرین پیشنهاد آتش‌بس را مضاعف می‌کند.

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید روز سه شنبه در پاسخ به این سوال که آیا دولت برنامه B دارد یا خیر، به خبرنگاران گفت: «فقط باید یک توافق وجود داشته باشد. اگر بتوانیم آتش‌بس به دست آوریم، می‌توانیم چیزی پایدارتر به دست آوریم، سپس شاید به درگیری پایان دهیم و با پروژه عادی‌سازی پیش برویم. اما همه این پروسه باید با یک معامله شروع شود.»

به نظر می‌رسد که دولت بایدن برای به نتیجه رساندن مذاکرات جاری و رسیدن به سنگ بنای معامله مدنظر، از هر گونه اقدام تنش آفرین و تحریک کننده اسرائیل خودداری می‌کند. اوایل این هفته، وزارت امور خارجه از تحریم چهار واحد امنیتی اسرائیل که به نظر می‌رسید قوانین بشردوستانه بین‌المللی را به شدت نقض کرده‌اند، خودداری کرد، چیزی که برخی آن را آخرین ژست آشتی‌جویانه در قبال دولت نتانیاهو تعبیر کردند.

بلینکن روز سه‌شنبه برای نزدیک به سه ساعت با نتانیاهو دیدار کرد تا برای ارسال کمک‌های بشردوستانه بیشتر به غزه و پرهیز از تهاجم ره رفح که رئیس پنتاگون می‌گوید اسرائیل به اندازه کافی برای آن آماده نیست به او هشدار داده باشد. یک منبع مطلع در مورد این دیدار گفت که این دیدار برای طرف آمریکایی خوب پیش نرفت، اما جزئیاتی ارائه نکرد.

اکنون همه چیز به دستیابی حماس و اسراییل به یک توافق آتش بس بستگی دارد تا فشار بر دولت اسرائیل را به امید سازش در آینده کاهش دهند.

مقامات پیشین امنیت ملی آمریکا به المانیتور گفتند که به نظر می‌رسد پیشنهاد بلینکن در اوایل این هفته مبنی بر اینکه ایالات متحده و عربستان سعودی در حال آماده کردن توافقنامه دفاعی دوجانبه خود هستند، با هدف جلب نظر رهبران اسرائیلی بوده است، نه نشان‌دهنده هرگونه پیروزی قریب‌الوقوع برای واشنگتن.

عربستان سعودی مدتهاست که به دنبال دسترسی بیشتر به تسلیحات پیشرفته ایالات متحده، از جمله دفاع هوایی و موشکی، و کاهش کنترل صادرات ایالات متحده بر روی تراشه‌های پیشرفته مورد استفاده برای توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی بوده است. ممکن است یک توافق دوجانبه موقت به عنوان یکی از راه‌های محدود کردن نفوذ استراتژیک چین بر ریاض تا زمانی که دولت آینده اسرائیل آماده ارائه امتیازاتی به فلسطینیان باشد، تلقی شود.

یکی از مقامات ارشد سابق آمریکایی می‌گوید که راه‌هایی وجود دارد که می‌توان چنین توافقی را بدون نیاز به تصویب سنا پیش برد. دولت بایدن در سال ۲۰۲۱ به قطر موقعیت متحد اصلی غیر ناتو اعطا کرد و سال گذشته یک توافق راهبردی گسترده با بحرین امضا کرد که به منامه اجازه دسترسی ممتاز به اشتراک اطلاعات، دفاع موشکی و همکاری در زمینه هوش مصنوعی را داد. یکی از مقامات ارشد کاخ سفید در آن زمان از توافق اخیر به عنوان «الگو» یی برای منطقه یاد کرد.

اما دیگر مقامات سابق امنیت ملی در مورد این گزینه تردید دارند. هر پیمانی که متضمن تضمین‌های دفاعی ایالات متحده و انتقال تسلیحات عمده برای عربستان سعودی باشد، مستلزم کسب مجوز از جانب کنگره است. از سوی دیگر تحقق درخواست محمد بن سلمان برای برخورداری عربستان از پروسه غنی‌سازی کامل هسته‌ای، نگرانی‌های آمریکا در مورد اشاعه تسلیحات هسته‌ای را به همره دارد. در غیاب عادی سازی رابطه عربستان با اسرائیل، جمهوری خواهان سنا احتمالاً این توافق را برای ایالات متحده ناکافی می‌دانند.

جاناتان لرد، مدیر برنامه امنیتی خاورمیانه در مرکز امنیت جدید آمریکا در واشنگتن می‌گوید: بخش بزرگی از این توافق میان عربستان و آمریکا از لحاظ سیاسی و استراتژیک مربوط به عادی سازی رابطه ریاض با اسرائیل بود. بدون آن، دولت بایدن احتمالاً باید عربستان سعودی را متقاعد کند که با واگذاری امتیازات اضافی موافقت کند تا شاید بایدن بتواند با دست پرتر اعضای کنگره را با خود همراه سازد. یکی از این امتیاز‌ها می‌تواند محدودیت‌های گسترده‌تر بر همکاری امنیتی عربستان و چین و تعهد عمیق مقامات سعودی برای ادغام نظامی با دیگر شرکای آمریکایی در منطقه باشد.

مقامات سعودی حداقل به طور علنی هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه ولیعهد مایل است به چیزی کمتر از تضمین‌های کامل دفاعی ایالات متحده و راهی برای تشکیل کشور مستقل برای فلسطینیان رضایت دهد، بروز نداده اند. یک مقام منطقه‌ای آشنا به مذاکرات به المانیتور گفت که پذیرش هر چیزی جز این «برای ریاض بسیار دشوار خواهد بود».